Necmettin BATIREL
En kritik 2 hafta!
Küresel borsalar haftayı artıda tamamladı. Açıklanan veriler hayal kırıklığı meydana getirdi, ancak tüm dünyanın yakından izlediği ABD ile Çin arasındaki müzakerelerde 2 hafta içinde sonuç alınacağı haberi yatırımcıları rahatlattı. Wall Street'te S&P 500 bankacılık endeksi 5 ay sonra 2800 puanı aştı Çin, Euro bölgesi ve ABD'de büyümenin öncü göstergesi imalat endeksleri şubat'ta tahminlerin gerisinde kaldı. Ocak ayında Amerika'da gelirler 3 yıl sonra ilk defa düştü. 0,3 artış bekleniyordu, eksi 0.1 oldu. Harcamalarda 0.3 azalma olacağı tahmin ediliyordu, 0.5'e gerileyerek 9 yılın en düşük seviyesine indi. Michigan Üniversitesi Tüketici Güven Endeksi 93.8'e düştü.
ÖNEMLİ VERİLER AÇIKLANACAK - Rakamlar ticaret savaşlarının ülkelerin dengelerini nasıl bozduğunu net biçimde ortaya koyuyor. İşte bu yüzden ABD ve Çin zoraki de olsa, bir noktada uzlaşmak zorunda.. Yeni haftada yurtiçi ve yurtdışında piyasaları yakından ilgilendiren önemli veriler açıklanacak. Türkiye'de pazartesi günü şubat enflasyon rakamları var. Çarşamba günü Merkez Bankası faiz kararını açıklayacak. Euro bölgesinde ocak ÜFE (0.3 / 2.9); şubat bileşik (51.4) ve hizmet (52.3) endeksleri, perakende satışlar (1.0 / 1.8); dördüncü çeyrek GSYHİ R02 / 1.2); Avrupa Merkez Bankası faiz kararı belli olacak. ABD'de şubat bileşik (55.8), hizmet (56.2) endeksleri, özel sektör istihdamı (190 bin ) tarım dışı istihdam (185 bin) ve işsizlik oranı izlenecek. Çin'de şubat hizmet endeksi (53.6) ile TÜFE (0.7 / 1.5); Japonya'da dördüncü çeyrek büyüme (-0.5 / -1.9) piyasaların takibinde olacak.
ABD İLE PATRİOT GÖRÜŞMESİ - Yurtiçi tarafta da jeopolitik risklere yönelik çıkan spekülasyonlar kur tarafında etkisini gösterdi. Özellikle yurtdışı haber ajanslarından; ABD'nin, Rusya'dan alınacak olan S400 füzelerinin, iptal edilmesi karşılığında 2019 sonuna kadar Patriot füzesi satma teklifi sunduğu ancak bu teklifin Türkiye tarafından reddedildiğine yönelik çıkan haberler gergin hava oluşturdu. TL'deki kayıplar arttı. Ama Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun Türkiye ve ABD'nin, Washington'dan Ankara'ya Patriot füze savunma sistemi satışı konusunda müzakerelere başladığını açıklaması havayı yumuşattı. Çavuşoğlu, Eskişehir'de Kanal26 adlı yerel kanala verdiği mülakatta, "Bugüne kadar Patriot konusunda, en son yaklaşık 2 yıl önce gönderdiğimiz mektuba olumlu bir cevap geldi Amerikalılar'dan ve müzakereler başladı" dedi. Çavuşoğlu, Rusya'dan S-400 alımının iptal edilmesinin mümkün olmadığını da söyledi.
YÜZDE 4.03 SORUNLU KREDİ VAR - Türkiye'de finans sektörünün kalbi bankalarla ilgili çok önemli bir veri açıklandı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumuna rakamlarına göre sektörde takipteki yani problemli kredilerin toplam kredilere oranı ocak'ta %4.03 oldu. Sektörün sermaye yeterlilik oranı %17 oldu. Bu rakam Avrupa'da %5, ABD'de %7 düzeyinde. Bankaların yıllık karı 3.21 milyar TL oldu. Burada önemli olan uluslar arası kredi kuruluşu Standard and Poor's'un son raporunda bankalardaki sorunlu kredilerin oranının 1 yıl içinde %6'ya yükseleceğinin öngörülmesinin taraflı ve kasıtlı olarak vurgulandığı yalanının ortaya çıkarılması. S&P'ye göre sorunlu kredi tanımına 'yeniden yapılandırılan' kredilerin de eklenmesi durumunda bu oranın çoktan yüzde 10'u geçmiş durumda ve baz senaryoya göre bu oran gelecek yıl yüzde 20'ye kadar yükselebilir. S&P'nin raporu tabiî ki siyasi. Ama buna inanan hala büyük bir kesim var, ister istemez etkisi altında kalıyor. İşte BDDK'nın açıkladığı veri bu iddiaları tamamen ortadan kaldırdı. Borsada işlem gören Akbank, DenizBank, Garanti Bankası, Halkbank, ICBC Turkey Bank, İş Bankası, QNB Finansbank, Şekerbank, VakıfBank ve Yapı Kredi'nin konsolide olmayan toplam aktif büyüklüğü geçen yıl sonunda 2 trilyon 503 milyar 242 milyon liraya ulaştı. Bir önceki yıl sonuna kıyasla 334 milyar 754 milyon lira artış gösteren aktif büyüklük, 2017 sonunda 2 trilyon 168 milyar 488 milyon lira düzeyinde bulunuyordu. Böylece aktif toplam yüzde 15,4 arttı.
BİST'TE ENFLASYON HEYECANI - Hükümet, ekonomik kriz nedeniyle düşen kredi hacmini yükseltme; zor durumda kalan özellikle küçük ve orta ölçekli şirketlere yönelik kredi destek operasyonlarını sürdürüyor. 25 milyarlık yeni kredi paketi açıkladı. Düşük faizli 6 ay anapara ödemesiz 36 ay vadeli. Krediler Hazine destekli KGF garantili olacak. Azamai 125 milyon cirosu olan firmalar kullanabilecek. İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat satın alma yöneticileri endeksi Şubat ayında 2.2 puanlık artışla, son altı ayın en yüksek düzeyi olan 46.4'e yükselirken, İSO İstanbul İmalat PMI da Şubat ayında 0.4 puanlık artışla 46.7 puana hafif yükselmesi üretimdeki toparlanmanın devam ettiğini gösterdi. Borsa İstanbul haftaya kar satışlarıyla %1.2 kayıpla tamamladı. Endeksin 103 bin direncinin üzerinde tutunması önemli. İşlem hacminin 6.8 milyar lira olması yatırımcıların primli kağıtlardan çıkış yaptıklarını gösteriyor. Kurlardaki artış eğiliminin geri çekilme etkili olduğu belirtiliyor, ama ana sebep son dönemdeki yükselişlerin realize edilmesi Yeni haftada iki önemli gelişme var. Birincisi Pazartesi günü açıklanacak şubat enflasyonu, ikincisi Çarşamba günü merkez bankasının faiz kararı. Piyasa gıda fiyatlarındaki düşüş dolayısıyla yıllık TÜFE'nin %19 düzeyine ineceğini, sıkı duruş devam ettiği ettiği faizlerde değişiklik olmayacağını bekliyor. Endekste 105 bin 500'de direnç, 102 bin 500'da destek var.
AVRUPA'DA İMALAT CAN ÇEKİŞİYOR - Euro Bölgesi PMI rakamı sadece düşmedi, rekor derecede geriledi. Altı yılın en sert düşüşü görüldü. önümüzdeki aylarda bu zayıflama devam edebilir. Bu durum ihracatının büyük bölümünü Euro Bölgesi ülkelerine yapan Türkiye için iyi haber. Neden? Avrupa pahalı olduğu için üretmeyince, ucuz olan Türkiye'den mal ithal edecek. Avrupa'da imalat sektörü üretimi Almanya ve İtalya öncülüğünde Şubat'ta daraldı; satın alma yöneticileri endeksi 49.3'e geriledi. FED Başkanı Jerome Powell, işsizlik oranında son yıllarda yaşanan düşüşe rağmen, enflasyonda yukarı yönlü baskı işaretlerinin cansız göründüğünü savunurken çelişkili ekonomik sinyaller ve durgun enflasyon ortamında FED'in sabırlı olması gerektiği yolundaki mesajını tekrarladı. Dallas FED Başkanı Robert Kaplan ise ABD ekonomisinin ne kadar yavaşladığını görmenin birkaç ay süreceğini ve Haziran ayına kadar federal fon faiz oranlarında herhangi bir işlem yapılması gerektiğine inanmadığını belirtti. Atlanta Fed Başkanı Raphael Bostic, " Geçtiğimiz yıl Aralık ayından bu yana tahminim değişmedi, 2019'da hala bir faiz artışı bekliyorum" dedi. Eski New York Fed Başkanı William Dudley, Enflasyonun "ısırmayan köpeğin hikayesi" olduğunu söyledi, Fed'in yılın ikinci yarısında faiz artırmaya başlayabileceğini ifade etti. Euro dolar paritesi 1.1362 sentle kapandı. Yeni haftada açıklanacak kritik veriler yönü belirleyecek. 1.1350 desteği kırılırsa 1.1310'a inilecek. 1.1380 aşılırsa 1.1430 sent direnci gündeme gelecek.
TL'NİN GÖZÜ MERKEZ BANKASINDA - Döviz cephesinde ABD ile yaşanan füze gerginliği damgasını vurdu. Washington'ın Rusya'yla S-400 anlaşmasından vazgeçilmesi karşılığı 2019 yılı sonuna kadar bir Patriot teslim etme teklifinin Ankara tarafından reddedildiği ABD'nin buna karşılık F-35'lerin Ankara'ya teslimatının durdurulması ve Türkiye'ye Rusya'dan füze alması halinde daha fazla yaptırım uygulama tehdidinin masada olduğu haberleri yatırımcıların kafasını karıştırdı. TL deki kayıpların artmasına bu gelişmenin yol açtığı öne sürülüyor. Ancak gelişen ülke paralarının dolar karşısında zayıflamasının büyük payı var. Perşembe günü 13.93 Rand'dan işlem gören dolar Cuma kapanışında 14.21 randa çıkınca TL'de olumsuz etkilendi. Gelişen ülke paralarının güç kaybetmesinde ABD-Çin müzakerelerinde tıkanma haberleri üzerine Yuan'daki kayıplar önemli rol oynadı. Ayrca 6 Mart'taki Merkez Bankası toplantısında faiz indirimi ihtimali azalsa da gündemdeki yerini koruyor. Ancak hükümetin yerel seçim öncesi ABD ile füze gerginliği yaşamak istemeyeceği çok açık. Nitekim yukarda yazdığım gelişmede bu açıkça anlaşılıyor. Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu'nun ABD'ten Patriot füze sistemi alımı için müzakerelere başladık, sözü bu görüşü doğruluyor. Merkez Bankasının brüt rezervleri 100 milyar doları aştı. Döviz sepeti 5.73 TL'de. 5 yıllık risk primi 298 düzeyinde.. Pazartesi günü açıklanacak enflasyondaki düşüş ile Çarşamba günü merkez bankasının faizleri sabit tutmasının ardından kurlarda gevşeme yaşanabilir. 5.36 TL alış değeri ile kapanan dolar yeniden 5.30 desteğine çekilir. 6.09 TL'deki euro 6.02 TL'ye dönebilir.
ALTINA İMALAT DARBESİ - Çin, Avrupa ve Amerika'da açıklanan imalat verilerinin tahminlerin gerisinde kalması emtia fiyatlarının gerilemesine neden oldu. ABD'de 10 yıllık hazine bonolarına satış geldi, faizler 2.76'ya yükseldi. Çin Yuan'ı 6.70 düzeyine tırmandı. Sonuçta altın 1300 dolar desteğini kırıp 1292 dolara kadar geriledi. Brexit, ABD-K.Kore nükleer anlaşması ve Hindistan-Pakistan gerilimine dair riskler gündemdeki yerini koruyor. Ancak FED başkanlarının faiz artışı konusundaki görüşleri dolar endeksini 96.38 düzeyine çıkardı. Bu tablo şunu gösteriyor, altın ve emtia fiyatları gerilim ortamından daha çok, verilerden etkileniyor. Yeni haftada Avrupa merkez bankasının faiz kararı, ABD'de istihdam rakamları altın cephesinde satın alınacak. Ancak şunu belirtmek gerekirse son 1 ayda altının onsu 1344'den 1292 dolara inerek 52 dolar geriledi. Yani %3.8'lik kayıp var. Bunun avantajı kullanılmak istenecektir. Kapalıçarşı'da 223 lirayla kapanan gram altının yeni haftada 220 – 225 lira bandında hareket etmesi bekleniyor.