Necmettin BATIREL
Ekonomide devrim
ABD’de tarım dışı istihdam tahminleri aştı, ancak işsizlik oranı %3.5’tan %3.7’ye yükseldi. Yüksek faiz ortamına rağmen istihdamdaki artış, üretimin devam ettiğini gösterdi Senato'nun hükümetin 31.4 trilyon dolarlık borç tavanı 1.5 trilyon dolar arttıran tasarıyı kabul etmesi üzerine Dow Jones’ haftayı %2.12’lik primle tamamladı. FED’in 14 Haziran toplantısında faizleri sabit tutma ihtimali %74.7 ihtimalle satın alınmaya başlandı. Avrupa borsaları da aynı gerekçeyle yükseldi. ABD Eski Hazine Bakanı Lawrence Summers Fed’in bu ay faiz artırmaması halinde Temmuz’da 50 baz puan artışla yola devam etmesi gerektiğini söyledi. Bu yüzden dolar kayıplarını geri kazandı, altın 1947 dolara geriledi., brent petrol 76, bitcoin 27 bin 200 dolarla kapandı. Yeni haftada kritik veriler izlenecek.
BİST’TE ŞİMŞEK YÜKSELİŞ
Yurtiçinde en önemli gelişme bu akşam ilan edilecek yeni hükümet kabinesi. En önemli isim ise ekonomiden sorumlu olacak Mehmet Şimşek. Uluslararası finans alanında güvenilir bir isim olan Şimşek’in kuracağı yeni ekibin yurtiçinde faiz-kur dengesinden enflasyona kadar bozulan düzeni yeniden sağlam temellere oturtacağına yönelik büyük bir inanç var. Borsa istanbul bu olumlu beklentiyle haftayı 5114 puana çıkarak tamamladı. İşlem hacmi 83 milyar liraya ulaştı. Bankacılık endeksinin %7.04 prim yapması yabancıların piyasaya döndüğü şeklinde yorumlanıyor. İletişim 4.63 kimya 4.21 yükseldi. En çok prim yapan hisseler YKBNK, SASA, ISCTR, TKFEN, AKBNK, PENTA, SEKFK, ZEDUR, BURCE oldu. En çok kaybettirenler ise ISSEN, İMASM, PAMEL, MARKA, RUBNS olarak sıralandı. Yeni haftada yurtiçinde Mayıs TÜFE, sanayi üretimi var. Euro bölgesinde Nisan ÜFE perakende satışlar, birinci çeyrek büyüme rakamı izlenecek. ABD’de nisan fabrika siparişleri, ISM imalat dışı endeks, belli olacak Türkiye’de mayıs enflasyonunun doğalgaz indirimi dolayısıyla aylık eksi 0.20, yıllık %37 seviyesinde oluşması bekleniyor. 5 bin puan destek, 5200 direnç oldu. Yükselişin bankalar öncülüğünde devam etmesini bekliyorum. İLETİŞİM, KİMYA, GAYRİMENKUL 3 flaş sektör.
DÖVİZ TALEBİ NEDEN AZALDI?
Mayıs'ta dış ticaret açığı 12,7 milyar dolar oldu. Yılın ilk 5 ayında ise 56,1 milyar dolara ulaştı. Mayıs ayında ihracat yıllık 14,4 oranında artışla 21,7 milyar dolar, ithalat ise yüzde 16 artışla 34,3 milyar dolar oldu. Mayıs ayında İhracatın ithalatı karşılama oranı 0,9 puan azalarak yüzde 63,1 olarak gerçekleşti.. Enerji ve altın verileri hariç tutulduğunda ise, ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 77,4 olarak gerçekleşti. Küresel ekonomik aktivitedeki ivme kaybına ve yaşanan deprem felaketlerine rağmen, Türkiye ekonomisinin 2023 yılında oldukça dayanıklı seyrediyor. 2022 yılında, %5,6 ile Orta Vadeli Program (2023-2025) tahmini olan %5’in üzerinde büyüyen Türkiye ekonomisinde, depremin olumsuz etkilerine rağmen 2023 yılı ilk çeyreğinde %4,0 oranında büyüme yaşandı. Bu rakam ile Türkiye ilk çeyrekte Endonezya, Çin ve Hindistan’ın ardından G20 ülkeleri içinde en hızlı büyüyen 4. ekonomi oldu. Döviz cephesinde kurların serbest bırakılmasıyla yukarı hareket devam ediyor. Dolar bankalarda haftayı 20.92, Euro 22.59 TL ile tamamladı. Kapalıçarşı’da talebin azalması üzerine dolar 21.05 alış, 21.15 TL satış fiyatından işlem gördü. Euro 22.47 – 22.63 TL ile kapandı. Yeni haftada ekonomi yönetimine olan güvenle birlikte dövizde satıcılı eğilimin hakim olacağını tahmin ediyorum. Dolar 21.00 TL seviyesinde istikrar bulacak.
DOLAR KAZANÇLARI NASIL KORUDU?
ABD'de tarım dışı istihdam Mayıs’ta 339 bin ile beklentilerin üzerinde artarken, işsizlik oranı yüzde 3,7'e çıktı. Beklenti yüzde 3,5 olması yönündeydi. Piyasa beklentilerinin üzerinde yükseliş kaydeden tarım dışı istihdam verisinin, bu dönemde 195 bin kişi artması öngörülüyordu. Ancak %3.5 olarak beklenen işsizlik oranı %3.7’ye çıkması, istihdamdaki artışın sağlam temellere dayanmadığını gösterdi. Diğer taraftan, saatlik kazançlar Mayıs’ta yıllık yüzde 4,3 arttı. Piyasalar yüzde 4,4 artış bekliyordu. Ülkedeki işsiz sayısı Mayıs'ta 440 bin kişi artarak 6 milyona yükseldi. Yatırımcılar ECB Başkanı Lagarde tarafından yapılan şahin yorumları ve bunların para politikasının gelecekteki gidişatı üzerindeki etkilerini sindirirken, euro 31 Mayıs'ta ulaştığı 2 ayın en düşük seviyesi olan 1.0633 sentten 1.07 sentin üzerine çıktı. Lagarde, Euro bölgesi enflasyonunun çok yüksek kaldığını belirterek, ECB'nin para politikasını daha da sıkılaştırması gerektiğini vurguladı. Euro bölgesinde Perşembe günü açıklanacak birinci çeyrek büyüme verisinin sıfır, yıllık bazda 1.2 ile son derece zayıf gelmesi bekleniyor. Paritede 1.0650 destek, 1.0770 sent direnç konumunda.
BORÇ LİMİTİ TAMAM ALTIN NİYE ZAYIF?
Altın fiyatları, istihdam raporunun ABD'de sürpriz bir şekilde güçlü istihdam artışı göstermesinin ardından 1947 dolara geriledi. Yatırımcılar haziran ayında faizlerin sabit tutulmasını ağırlıklı olarak bekliyor. Ancak dolar endeksinin 104 düzeyini aşması altını baskıladı. ABD Senatosu, federal borç tavanını artıracak ve ABD'de tarihi bir temerrüde düşme korkusunu ortadan kaldıracak iki partili bir anlaşmayı onayladı. ABD Eski Hazine Bakanı Lawrence Summers Fed’in bu ay faiz artırmaması halinde Temmuz’da 50 baz puan artışla yola devam edeceğini söylemesi, doları güçlendirdi. Altın pazartesi günü ABD’de açıklanacak ISM imalat dışı endeksin (51.8); tahminlerin gerisinde kalması halinde yeniden 1980 dolara doğru hamle yapabilir. 1935 dolar ana destek konumunda. Bankalarda gram altın 1310 Kapalıçarşı’da 1360 liradan satıldı. Kur farkının kapanması altını da aşağı çekti. Yeni haftada fiyat farkı tamamen ortadan kalkabilir.