Necmettin BATIREL
Dar(be)leşçiler!
Küresel borsalar bu hafta Japonya ve Avrupa Merkez Bankalarının açıklamalarıyla hareketlenirken, Türkiye’de tarihi günler yaşandı. Uluslar arası kredi kuruluşlarının not değerlendirmeleri, yatırımcıların moralini bozdu, hisse senetlerinden kaçış hızlandı. Merkez Bankası faizleri olağanüstü gelişmelere rağmen 25 baz puan aşağı çekti. Türk Lirası değer kaybetti.. Japonya merkez bankası başkanı Kuroda, helikopter para adımının söz konusu olmayacağı yönünde açıklamalarda bulunurken Draghi, gerektiği takdirde yetkileri dahilinde tüm enstrümanları kullanarak harekete geçmeye hazır olduklarını söyledi. ABD’de açıklanan göstergeler tahminleri aştı, Wall Street haftayı artıda, Avrupa yatay tamamladı. Dolar değer kazandı, risk iştahı azaldı. Bu hafta, G20 toplantısı, Japonya ve Amerika Merkez Bankası faiz kararları, İngiltere, Euro bölgesi ve ABD büyüme rakamları ön planda olacak
78 MİLYAR LİRA BUHAR OLDU - FETÖ'nün başarısız darbe girişiminin ekonomiye maliyeti ortaya çıktı..15 Temmuz Cuma günü 634 milyar lira olan Borsa İstanbul'da işlem gören şirketlerin piyasa değeri 22 Temmuz’da 556 milyar liraya geriledi. 1 haftalık kayıp 78 milyar lira olarak gerçekleşti. Açığa alınan kamu çalışan sayısı 45 bini aştı. En dikkati çeken gelişme, cumhurbaşkanlığı muhafız alayından 283 askerin gözaltına alınması oldu. Olağanüstü hal’de ilk kanun hükmündeki kararnamede gözaltı süresi 30 güne çıkarıldı. Bu hafta %5.7 yükselen dolar en fazla kazandıran yatırım aracı oldu. Onu %5.1’lik artışla altın izledi. Borsa İstanbul 82 bin 825 puandan 71 bin 738 puana düştü, endeks bazında kayıp %13.40 olarak gerçekleşti.
ERDOĞAN’DAN BANKALARA ÇAĞRI - Cumhurbaşkanı Erdoğan mecliste yaptığı tarihi konuşmada bankalara faizi düşürün çağrısı yaptı. Erdoğan şunları söyledi: “Bazıları diyor ki böyle dönemlerde finans sıkıntısı çekilir. Evelallah Türkiye çekmeyecek. Finans sektörüne sesleniyorum; faizleri düşürün. Bu millete, bu vatana eğer hizmet verecekseniz düşürün, biraz az kazanın ve yatırımcı sizin vereceğiniz ucuz krediyle çok daha farklı adımları atabilsin. Ve bize farklı istihdamları getirsin. S&P ne yapıyor, notumuzu düşürüyor, biz senin üyen değiliz ki, sen kimsin? Haddini bil. Sen Türkiye ile ilgili açıklama yetkisine sahip değilsin. Ama bunların derdi başka. Bu Türkiye düşmanlığından kaynaklanmaktadır. Ama biz bunları bir kenara koyuyoruz. Kimse bunların yaptıkları açıklamaları kaale almasın.
RUSYA İLE İLİŞKİLER DÜZELDİ - Rusya Başbakanı Dimitri Medvedev, Türk hükümeti ile ticari ve ekonomik işbirliğinin devam etmesine yönelik kararnameyi imzaladı. Böylece Türkiye ile 2019 yılına kadar yürütülecek orta-vade ticari, ekonomik, bilimsel ve kültürel işbirliği programının devam etmesine yönelik kararname yürürlüğe girdi. Açıklamada, Rusya ve Türkiye'deki yatırım projelerinin finanse edilmesi için ortak fon kurulmasına yönelik görüşmelerin de tekrar başlayacağı belirtildi.Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e haziran ayında gönderdiği mektup sonrasında iki ülke arasındaki ilişkiler normalleşme sürecine girmişti. İki liderin ağustos ayında bir araya gelerek yüzyüze görüşecekleri kesinleşti Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü Başkanı Taleb Rifai, FETÖ'nün 15 Temmuz'daki darbe girişiminin ardından Türkiye'ye tam desteğini iletti ve turistlere "Türkiye'ye gidin" dedi
BIST YÜZDE 35 İSKONTOLU - Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu S&P, Garanti, Yapı Kredi, Vakıfbank ve İş Bankası'nın notlarını indirdi. Kurumdan yapılan açıklamada, "Yatırımcı güvenindeki bozulma yabancı finansman kaynaklarına bağlı Türk bankalarının toplam fonlamalarını etkileyebilir" denildi. Bu gerekçeye kargalar bile inanmaz. Sadece kağıt üzerinde kalacaktır. Bu arada BIST’te çok önemli bir gelişme yaşanıyor. Türkiye’de yaşanan başarısız darbe girişimiyle ortaya çıkan siyasi gerilim atmosferi borsada satış getirirken, ucuzlayan Türk hisse senetlerindeki %35’lik iskonto yatırımcıların iştahını kabartıyor. Türk varlıkları bu hafta yaşanan yoğun satışların ardından yedi yılın en ucuz değerine geriledi. Yatırımcılar salıdan beri Türk hisselerini takip eden ABD borsa yatırım fonuna 14 milyon dolar aktarırken, bu durum yatırımcıların üç ayın sonunda Türkiye’ye tekrar geri gelebileceklerinin işareti olarak görülüyor.
HİSSE GERİ ALIMINA HÜCUM - Diğer taraftan Sermaye Piyasası Kurulunun hisse geri alımı ile son düzenlemesi şirketleri harekete geçirdi. MEPET, VANET, Avrasya GYO, Atlas YO, METRO, BIM, Borusan, Net Holding, hisse geri alımı yapacağını açıkladı. Bu haftanın gündemindeki en önemli olay Çarşamba akşamı açıklanacak FED’in faiz kararı olacak. Cuma günü Euro bölgesi ve ABD’de belli olacak ikinci çeyrek büyüme rakamları merakla bekleniyor. Çin’de sanayi şirketlerinin karları, hizmet sektör endeksleri, konut veriler takip edilecek. Yurtiçinde pazartesi günü temmuz ayı kapasite kullanım oranı ile reel kesim güven endeksi açıklanacak, Cuma günü haziran ayı dış ticaret açığı izlenecek. BIST, 71 bin desteğinin kırmadığı sürece 78 bin direncini test edecek potansiyeli koruyacak görünüyor. İşin özü şu: Darbeyi fırsat bilenler malları yüksek fiyattan sattılar. Şimdi dipten alıyorlar.
S&P’DEN KASITLI KARAR - Avrupa’da para politikalarında herhangi bir değişikliğe gidilmediği gibi piyasaları tatmin edebilecek bir ek teşvik sinyali de verilmedi, sadece verilerin izlenmesi gerektiği vurgulandı. Euro dolar paritesi 1.0970 sentle son 3 ayın en düşük seviyesine indi. Bu hafta Euro bölgesinde enflasyon ve büyüme rakamları izlenecek. ABD’de FED’in Temmuz ayı toplantısı var. Faiz artışı için net bir tarih verilmezse dolar kazançlarını geri verecek.Teknik olarak parite 1.10 sentin altında kaldığı sürece 1.0850 sente inme ihtimalini koruyacak. 1.11 sent aşılmadan trend değişikliği olmayacak. Türkiye’de başarısız darbe girişiminden daha çok Standard and Poor’s’un not indirimi TL üzerinde olumsuz etki meydana getirdi. Dolar 3.10 TL’yi test etti. S&P’nin ülke kredi notunu kırması ve görünümü negatife çekmesi moral bozdu. Acele alınan bu kararla beraber 5 Ağustos’ta yapılacak Moody’s değerlendirmesinde de not kırılabilir beklentisini kuvvetlendi. Dolar haftayı 3.066, Euro 3.363 TL ile tamamladı.
FİTCH TL NOTUMUZU DÜŞÜRDÜ - Cumartesi günü uluslar arası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, not değerlendirmesinde teknik bir ayarlama yaptı. Fitch yaptığı ayarlama sonucu Türkiye’nin uzun vadeli yerel para cinsinden BBB olan notu “BBB-” ye çekti. Görünüm durağan’da tutuldu. Uzun vadeli yabancı para cinsinden kredi notunda herhangi bir değişikliğe gidilmedi. Fitch’in Türkiye’nin kredi notunu 19 Ağustos’ta açıklaması bekleniyor. Fitch değerlendirme tekniğinde bir değişikliğe gittiğini açıklıyor, bu operasyon not değişikliği anlamına gelmiyor. Tabii burada Fitch'e "Neden böyle bir ortamda böyle bir teknik ayarlama gidiyorsun" diye sormak lazım.. Türkiye Yatırım yapılabilir seviyede kalmaya devam ediyor. 19 Ağustos’ta açıklanacak Türkiye’nin kredi notu için ön sinyal olarak algılamamak lazım. Bu hafta hükümet kanun hükmündeki kararnamelerle hızla yeni düzenlemelere imza atacak.Bu gelişme piyasalarda olumlu algılanacak. Doların teknik olarak 3.080 TL’yi aşamadığı takdirde 3.020 TL’ye doğru geri çekilmesini sürdürmesi tahmin ediliyor.
ALTIN FED’E ODAKLANDI - Merkez bankalarının ek teşvik uygulayacağı beklentisiyle artan risk iştahı altına satış getirdi. Haftaya zayıf görünümle başlayan sarı metalde zaman zaman tepki alımları gözlense de aşağı yönlü eğilimin hafta boyunca devam ettiğini gözlemledik. Japonya Merkez Bankası Başkanı Kuroda’nın helikopter parasına ihtiyaç olmadığını söyleyerek böyle bir ihtimal bulunmadığını belirtmesi ve ABD ‘de Philadelphia Fed İmalat endeksindeki hızlı düşüş altının tepki alımlarıyla 1333 dolar seviyelerine yükselmesine neden oldu. Ancak 1335 direncinin aşılamadığı için yükseliş denemeleri sınırlı kaldı. 1322 dolarla kapandı. Altın 1312 dolar desteği üzerinde kalındığı takdirde tepki alımları görülebilir. Ancak 1335-1344 bandı yukarı yönlü aşılmadığı sürece yükselişler sınırlı kalacak. Altın FED’in kararını bekliyor. Faiz artışı için net bir tarih çıkmazsa altın 1350 doları aşabilir. Kapalıçarşı’da 24 ayar külçenin gramı bu hafta 130 – 132 lira aralığında dalgalanabilir.