Necmettin BATIREL
Aşı morali
Küresel borsalar haftayı artıda tamamladı. Ancak endekslerdeki yükseliş çok sınırlı kaldı. Ekonomilerin yeniden açılması ve imalat sanayideki toparlanmayla yavaş yavaş hareketlenmeye başlayan gemi trafiği şimdi de delta varyantından olumsuz etkileniyor. Çin’in en büyük limanlarından Ningbo-Zhoushan virüs görülmesi nedeniyle kapatıldı. Limanın kapatılması dünya çapında limanların benzer sebeplerle kapatılacağına ve liman trafiğinin azalacağına yönelik kaygıları artırdı. Fed Eylül ayında varlık alımlarını azaltma planını açıklayacak. FED Başkanı Powell’ın Salı akşamı yapacağı konuşmada bu konuda vereceği mesaj belirleyici olacak. Michigan Üniversitesi Tüketici Güven endeksinin son 10 yıllın en düşük seviyesine inmesi doları zayıflattı, altını yükseltti. Yeni haftada piyasaları hangi gelişmeler bekliyor? Şimdi onlara bakalım
BİTCOİN’DEKİ YÜKSELİŞ KALICI MI?
Bitcoin madenciliği yapmak Çin’in yasaklaması üzerine yüzde 7.31 oranında zorlaştı. 15.5 trilyona ulaşan zorluk seviyesi son 2 ayın rekoru anlamına geliyor. Bitcoin'de 41.600 dolar seviyesinin yukarı yönlü geçilmesiyle nisan ayında başlayan orta vadeli düşüş trendi kırıldı.. 20 Temmuz'da başlayan yükseliş trendi Bitcoin'i 45 bin dolar seviyelerinin üzerine taşıdı. Bitcoin'deki yükseliş trendinin destek noktaları 45 bin – 47 bin dolar bandı. Bu destek noktasının üzerinde kalındığı sürece yükseliş trendi devam edebilir. 49-50 bin dolar seviyelerinin kırılması durumunda yukarı yönlü hareket hızlanacak. Kripto para birimleri için olumlu haber, benimsenmenin artmasıdır. Örneğin, Bitcoin El Salvador’da yasal olarak kabul edilen bir para birimi oldu. Benzer şekilde, büyük servet fonları artık portföylerine kripto para birimleri ekliyor. Almanya’nın Fon Yerleşim Yasası, Alman fonlarının portföylerinin %20’sine kadar kripto para birimi satın almasına izin veriyor. Güçlü e-perakendeci Amazon’un da 2021’in sonuna kadar kabul edilen bir ödeme şekli olarak Bitcoin’i sıraya koyacağı söyleniyor. Yükselişe yolaçan asıl gelişme ABD Sermaye Piyasası Kurulunun Bitcoin alım satımına yasal düzenleme getirme çalışmasına başlaması. Kripto para yatırımcısının güvence altına alınacak olması satıcıları azalttı, alıcıları çoğalttı, sonuçta fiyat 47 bin 600 dolara yükseldi.
FİTCH, BÜYÜME HIZINI 7.9’A ÇIKARDI AMA
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, Türkiye’nin kredi notunu "BB-" , görünümünü ise “durağan” olarak teyit ettiğini açıkladı. Fitch Ratings, 19 Şubat 2021 tarihli değerlendirmesinde Türkiyenin kredi notunu "BB-" olarak teyit ederken, görünümünü "negatif"ten "durağan"a çıkarmıştı. 2021 yılında dünyanın en hızlı büyüyen ülkesi sınıfına ulaşan Türkiye’nin notunu artırarak uluslararası sermaye akışını engellemek istiyorlar. Bu çok açık bir şekilde ortada. Şu yapılan açıklamaya bakar mısınız? Siyasi kaygılar, yükselen enflasyona rağmen (Temmuz'da yıllık yüze 18,95) merkez bankasının politika faizini artırma kabiliyetini sınırlandırıyor, deniyor. Siyasi kaygılar fiyatları yükseltiyormuş. Bunu söyleyen bir kredi kuruluşu. Devam ediyor: Olumlu baz etkisi ve yavaşlayan iç talep nedeniyle enflasyonun 2021 sonunda yüzde 16,9'a gerilemesini bekliyoruz. En sonunda gerçeği kabul ediyor: Yüksek devir etkisi (özellikle 1 nci çeyrekteki güçlü performansın ardından) ve ekonomik aktivitedeki direncin devam etmesi nedeniyle büyüme tahminimizi Haziran'daki yüzde 6,3'ten 2021'de yüzde 7,9'a revize ettik. Oysa birinci değil asıl patlama ikinci çeyrekte yaşanacak, Türk ekonomisi %25 büyüyerek Çin’i bile geride bırakacak.
ÜRETİM ARTTI, REZERVLER DOLDU
Türk ekonomisi hız kesmeden büyüyor. Sanayi üretimi Haziran ayında yüzde 2,3 artışla son 10 ayın en hızlı yükselişini gösterdi. Geçen yıla göre artış %23.9 oldu. Haziran ayında satışlar yıllık bazda 17.4, aylık bazda 14.4 arttı. Perakendedeki artış gıda, otomotiv, içecek sektörlerindeki tüketimi gösteriyor. Türkiye ekonomisi Haziran ayında 1.1 milyar dolar cari açık verdi. Böylelikle 8 ayın en düşük cari açık rakamı gerçekleşti. Resmi rezervlerde bu ay 8,8 milyar dolar net artış gözlendi. Net hata noksan kaleminde ise 3 milyar dolarlık giriş izlendi. 12 aylık cari açık 29.7 milyar dolar oldu. ihracatta patlama yaşanıyor, yıllık artış 200 milyar doları aştı. 6 Ağustos’ta Merkez Bankasının toplam rezervi 39 ayın zirvesine çıkarak 109 milyar doları aştı. Buna Perşembe günü Güney Kore ile gerçekleşen 2 milyar dolarlık swap anlaşmasını ekleyin, 111 milyar dolar. 23 Ağustos’ta IMF’den 6.4 milyar dolar pandemi yardımı gelecek onu da katın. 117 milyar 400 milyon dolarımız olacak.. Her hafta en az 500 milyon dolar rezerv artışı yaşanıyor. Sonuç: Ağustos sonunda rezervlerimiz 120 milyar dolarımız olacak
ÖTV DEĞİŞİKLİĞİ OTOMOTİVİ DOPİNGLEDİ
Borsa İstanbul merkez bankasının faizleri sabit tutmasıyla banka sektörüne gelen alımlarla 1450 puana dayandı. İşlem hacmi 12 milyar liraya geriledi. Bankalar 0.29 ekside kaldı. kar açıklayan şirketlerden Koç Holding, Medikal Park beklentileri aştı, Ülker, Tekfen beklentilerin altında kaldı, BIM ve Turkcell sonuçlarında sürpriz yok. ÖTV diliminde değişiklik yapıldı.Motor gücü 50 kW'ı geçip silindir hacmi 1800 cm3'ü geçmeyen elektrikli araçlarda yüzde 45'lik ÖTV diliminin üst sınırı 114 bin lira olarak belirlendi. 114 bin lira ile 170 bin lira arasında değere sahip olan araçlar için ise yüzde 50 ÖTV uygulanacak. Böylece sıfır otomobil fiyatlarında 50 bin liraya varan indirimler gerçekleşmiş olacak. 300 bin liraya satılan otomobilin fiyatı 252 bin liraya kadar düşecek. Bu gelişme otomotiv sektörüne alım getirdi. Endeks 1447 puanla kapandı. dünya çapında yeni tip koronavirüs vaka sayısındaki artışın sürmesi, Çinli yetkililerin piyasa düzenlemeleri ve ABD Merkez Bankası'nın varlık alımlarının azaltılmasında izleyeceği takvimin Kasım’da hayata geçecek olması piyasaları baskı altında tutuyor. Sanayi üretiminin artması cari açığın daralması ve son olarak Fitch’in 2021 büyüme tahminini 7.9’a çıkarması yükselişin devam edeceğini gösteriyor. Türkiye’nin batı şehirlerindeki aşılama oranları yüzde 75’lerin üzerine çıkarak "mavi" kategoriye ulaşması çok olumlu algılandı
1390 puan destek, 1470 puan direnç oldu.
ABD EKONOMİSİ TOPARLANIYOR
ABD’de Temmuz aylık çekirdek TÜFE verisi beklentilerin altında yüzde 0,3 gelerek, Fed’in “enflasyon geçici” söylemini destekledi ancak manşet TÜFE aylık 0.5, yıllık 5.4 arttı. Kansas City Fed Başkanı Esther George, enflasyondaki yükseliş, istihdam piyasasında iyiye gidiş ile tahvil alım programını azaltmaya başlama kriterlerinin sağlandığını belirtti. Dallas Fed Başkanı Robert Kaplan, Fed'in Ekim’de tahvil alım programını azaltmaya başlayacağını söyledi. ABD’de Haftalık işsizlik maaşı başvuruları 375 bine geriledi Temmuz ÜFE 7.8 artarak tahminleri aştı.. Çin’de de TÜFE yüzde 1 ÜFE %8 arttı. Bizde TÜFE 18.95, ÜFE 44.92 arttı. Dünyada maliyet enflasyonu yaşanıyor. 81.2 olarak beklenen Michigan Üniversitesi tüketici güven endeksi Ağustos’ta artan virüs endişeleriyle 70.2’ye inerek 10 yılın en düşük seviyesine gerileyince dolardaki kayıplar arttı. Parite 1.1740’dan 1.18 sente çıktı. Yeni haftada FED Başkanı Powell’ın tahvil alımının azaltılmasıyla enflasyon oranlarına ilişkin vereceği mesajlar izlenecek. Büyük ihtimalle güvercin açıklamalar gelecek, parite 1.1850 senti aşacak
KURLAR NEDEN GEVŞEDİ?
Merkez Bankası faizi sabit tuttu, kurlar gevşedi. Dolar 8.50, Euro 10.02 TL’ye düştü. Ancak 5 yıllık iflas riskini gösteren CDS’ler 377’den 385’e çıktı. Yani Türk varlıklarına olan güven azalıyor. Yeni haftada önemli veriler açıklanacak. Japonya (0.2 / 0.7) ve Euro bölgesinde (2.0 / 13.7) ikinci çeyrek GSYHİ rakamları, Çin’de Temmuz sanayi üretimi yıllık (7.8); perakende satışlar (11.5); ABD’de Temmuz perakende satışlar (-0.2); kapasite kullanımı (75.7); sanayi üretimi (0.5), FED toplantı tutanakları Avrupa’da Temmuz TÜFE (-0.1 / 2.2) ve Çin Merkez Bankasının faiz kararı (3.85) piyasaları hareketlendirecek. Cari açıktaki daralma ile merkez bankasının rezervlerindeki artış kurların gevşek kalmasına yolaçıyor. Dolar 8.48 TL’yi kırarsa 8.43 – 8.40 aralığına dönecek. Bu durumda Euro 9.90 TL’ye dönecek. Düşen enerji maliyetleri cari açığa önemli destek sağlıyor, altın ithalatındaki durulma, turizm gelirlerinde iyileşme, güçlü ihracat performansı ve iç talepteki durulma dolayısıyla da ithalatta yavaşlama cari açığın yılın geri kalanında da gerilemesini sağlayacak Özellikle ihracatın güçlü seyrinin yardımıyla, 2021 sonunda cari açık 18-19 milyar dolara gerileyecek. Yani piyasadaki 23-24 milyar dolarlık tahminin altında kalıyor. Enflasyonda son çeyrekteki düşüş beklentisi buna destek veriyor. Bu gelişmeler ışığında TL’nin güçlü kaldığı dönem başlıyor. Ne zamana kadar 23 eylül’deki para politikası kurulu toplantısına kadar. Eğer bu tarihte faizler aşağı çekilirse kurlarda çok sert olmayan yukarı hareket başlar.
ALTIN YÜKSELİŞ TRENDİNE GİRDİ Mİ?
ABD’de tüketici güveni Ağustos’ta artan virüs endişeleriyle yaklaşık 10 yılın en düşük seviyesine geriledi altının onsu 1778 dolara yükseldi. ABD’de güçlü veri zinciri oluşmadığı için piyasalar biraz rahatlamış durumda. Aylık istihdam beklentilerin çok üzerinde idi. Ancak sonra açıklanan veriler aynı kıvamda gelmedi.. Böylece altın yukarı tepki verdi. Dolar endeksi 93’ten 92.50’ye geriledi. 10 yıllık ABD tahvil getirileri 1.35’te.. Dolar Euro karşısında zayıfladı. 1.1740 sentteki parite 1.18 sente çıktı altının onsu 1779 dolara yükseldi.. 1784 dolar aşılırsa 1800’ler konuşulacak. Bu yaz, altın piyasası, hafta başında kısa bir süreliğine ons başına 1700 doların altına düştükten sonra altının yükseldiğini gören son fiyat hareketi yatırımcıları diken üstünde tutuyor. Piyasa, ekonomi ve yayılan Delta varyantı hakkında biraz endişeli. altının ons başına fiyatının 1800 dolar altında olması alıcılar için mükemmel bir alım fırsatı oluşturuyor. Asya'da fiziksel talep artışı var. Bu hafta altını etkileyecek iki önemli gelişme var. Birincisi Salı akşamı FED Başkanı Powell’ın vereceği mesajlar, ikincisi Çarşamba akşamı açıklanacak FED toplantı tutanakları.. 24 ayar külçenin gramı TL’deki kazanımlara rağmen 486 liraya yükseldi. Fiyatın yeni haftada 490 lirayı aşma ihtimali var.