Küresel borsalar haftayı karışık tamamladı. İkinci çeyrekte %12.1 ile tarihi küçülme yaşayan Avrupa’da endeksler %1.5 ekside kapandı. teknoloji devi Microsoft’un Amerikalıların kişisel verilerini toplamak için kullanılacak olan Tik Tok’un ABD operasyonlarını satın alma girişimi Wall Street’i olumlu etkiledi. TikTok'un ABD'de 80 milyon aktif kullancısı bulunuyor Başkan Trump, Cuma günü uçakta gazetecilere yaptığı açıklamada, "TikTok konusuna gelecek olursak, ABD'de onu yasaklıyoruz" dedi. ABD’te 1 trilyon dolalık ek destek paketi üzerinde uzlaşma sağlandı. Dolardaki kayıplar azaldı, altın zirvede. Yeni haftada hangi gelişmeler yaşanacak? Şimdi özetle onlara bakalı
EKONOMİDE V TİPİ TOPARLANMA
Bir süreden beri yurtiçi ve yurtdışından Türk ekonomisini karalamak için topyekun bir saldırı var. Rezervlerin düştüğü, Türk Lirasının aşırı değer kaybedeceği, firmaların kapanacağı, enflasyonun tavan yapacağı yolunda peşpeşe rapor ve değerlendirmeler yayınlanıyor. Bunların hepsi düzmece gerçek tabloyu size aktarıyorum. Normalleşme süreciyle çarklar yeniden dönmeye başladı, ekonomik göstergeler toparlanmayı ortaya koydu. temmuz ayında açıklanan güven endeksinden sanayi üretim rakamlarına, ihracattan konut satışlarına kadar tüm rakamlar iyileşmeye işaret ediyor. Koronavirüs salgını nedeniyle yavaşlayan ekonomik göstergeler temmuz ayında yükselerek "V" şeklinde toparlanmayı ortaya koydu. Peki bu nasıl gerçekleşti?
ÇARKLAR HIZLI DÖNÜYOR
Hazine ve Maliye Bakanlığı öncülüğünde uygulamaya konan Ekonomik İstikrar Kalkanı ve İstihdam Kalkanı paketleriyle alınan önlemler ve sağlanan desteklerle salgının reel sektör ve vatandaş üzerindeki etkileri hafifletilirken, haziran ayından itibaren normalleşme sürecinin de etkisiyle çarklar yeniden dönmeye başladı.Toparlanmanın başladığı İSO Türkiye İmalat Satın Alma Yöneticileri Endeksi ile kendini gösterdi. endeks, haziranda 53,9'a yükselerek, şubat ayından beri ilk kez eşik değer 50'nin üzerinde gerçekleşti. Endeks, nisanda 33,4'e kadar gerilemişti. İhracat haziranda geçen yılın aynı ayına göre yüzde 15,7 artarak 13 milyar 462 milyon dolar, ithalat yüzde 8,3 artarak 16 milyar 308 milyon dolar olarak gerçekleşti. Nisan ayında ihracat yine geçen yılın aynı ayına göre yüzde 41,4 azalarak 8 milyar 990 milyon dolar, ithalat yüzde 25 düşüşle 13 milyar 553 milyon dolar olmuştu. Nisan’da 30.2 daralan sanayi üretimi Mayıs ayında %17.4 artarak rekor iyileşme gösterdi. Haziran’da 190 bin konut satılarak tarihinin en yüksek seviyesine ulaştı. Reel kesim güven endeksi Temmuz’da 100.7 düzeyine tırmandı.İmalat sanayi kapasite kullanım oranı %70.7’ye Ekonomik güven endeksi 82.2’ye yükseldi. hükümet tarafından hayata geçirilen destek ve önlemlerin olumlu etkisiyle nisanda işsizlik 12.8’e geriledi.
RUS TURİSTLER TÜRKİYE’DE
Corona virüsü salgını nedeniyle 4 ay önce askıya alınan Türkiye ve Rusya arasındaki uçuşlar 1 Ağustos itibariyle yeniden başladı. Rusya’dan Türkiye’ye yapılan ilk seferde Rusya’daki Türk vatandaşlarıyla beraber Rus turistler de İstanbul’a geldi. Türk Hava Yolları’nın TK412 sefer sayılı uçağında yaklaşık 180 yolcu bulunduğu uçağın tamamen dolu olduğu belirtildi. Rusya’dan gelen yolcular İstanbul Havalimanı’nda termal kamera kontrolünden geçti.Türkiye ve Rusya arasında ilk etapta İstanbul ve Moskova arasında başlayan uçuşlara 10 Ağustos’tan sonra Moskova’yla Antalya, Bodrum ve Dalaman’a yapılacak uçuşlar da eklenecek.
ESNAFA BAYRAM HEDİYESİ
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, KDV indirimlerini açıklayarak esnafa bayram müjdesi verdi. İndirimler 2020 sonuna kadar geçerli olacak. İş yeri kira stopajı yüzde 20'den yüzde 10'a, yolcu taşımacılığı, düğün, nikah organizasyonu, konut bakım onarımı, tamir, kuru temizleme, terzilik gibi esnaf hizmetlerinde KDV yüzde 18'den yüzde 8'e yüzde 8 olan konaklama ve yeme-içme hizmetlerinde ve sinema, tiyatro, müze giriş ücreti gibi kültürel faaliyetlerde yüzde 1'e indirildi.
BİST’TE HESAPLAR NİYE KAPATILDI?
Borsa İstanbul haftayı 0.76 kayıpla tamamladı. Bayram öncesi kazançlar realize edildi. Aysonu hesap kapatmaları satışları tetikledi. Endeks 1190 başladığı haftayı 1127 puana inerek %5.2 geriledi. Yarım günlük mesaide işlem hacmi 7.9 milyar lira oldu. Bankalar 0.95, sigorta 1.56, Telekom 1.35 geriledi. Buna karşılık finansal kiralama leasing sektörü %4 artışla ilk sırada yer aldı. Onu 2.49 ile tekstil, 2.26 ile turizm, 1.44 ile gayrimenkul sektörleri izledi. Geçtiğimiz hafta en çok kazandıran hisseler yüzde 44.44 ile Bursa Çimento ve yüzde 27.37 ile Çemtaş olurken, en çok kaybettirenler ise sırasıyla yüzde 10.24 ve yüzde 8.13 ile MLP Sağlık ve Karsan Otomotiv hisseleri oldu. Endeks içerisinde geçtiğimiz hafta en yüksek işlem hacmi 9.61 milyar TL ile Emlak Konut GMYO hissesinde olurken, bu şirketi 6.87 milyar TL ile Aselsan takip etti. Pazartesi günü Bayram tatili dolayısıyla yurtiçi piyasalar kapalı olacak. Yeni haftada dünyada Temmuz ayı imalat endeksleri belirleyici olacak. Türkiye’de TÜFE Salı günü açıklanacak. ABD’de özel sektör ve tarım dışı istihdam rakamları piyasaları hareketlendirecek. Teknik açıdan1120 puan destek 1170 puan direnç konumunda.
62 YILIN EN BÜYÜK DARALMASI
Birinci çeyrekte %5 daralan ABD ekonomisinin ikinci çeyrekte %32.9 ile 1958’den bu yana en büyük küçülmesini yaşaması dolardaki kayıplar zirveye çıkardı. Parite 1.1880 sente tırmandı. Çeyrekten-çeyreğe daralma ise %9.5 olarak rapor edildi. Yani, bir çeyrekte COVID-19 ekonominin nerdeyse %10’nu enfekte etti. Haftalık işsizlik maaşı başvuruları 1 milyon 430 bine yükseldi. Ancak ABD’de ekonomik normalleşmeye paralel olarak, üçüncü çeyrekte aktivitenin toparlanması bekleniyor. Fakat, yakın gelecek çok büyük belirsizliklere gebe. Üretim tarafında yeni sokağa çıkma yasakları olmadıkça, performansın iyileşeceği kesin. Halen 21 eyalette COVID-19 uyarıları veya sosyal mesafe kısıtlamaları geçerli. Sinemaları ziyaret, ana yollarda trafik ve restoranlarda rezervasyonların sayısı gibi geleneksel olmayan, fakat resmi veriden çok önce açıklanan göstergeler, tüketicinin COVID korkusundan eve kapanmaya başladığını gösteriyor. ABD ekonomisinin toparlanması için halen 17 milyon resmi işsize mali destek şart.
TÜM ÜMİTLER AŞIYA BAĞLANDI
Eylül ayında okul sezonunun başlaması ile ABD ekonomisini yeni bir tehdit bekliyor. Bir çok eyalet sınıfta değil, uzaktan eğitime geçme niyetinde. Bu durumda, fakir ve boşanmış ailelerin çocuklarına bakmakla işe gitmek arasında çok acı bir tercih yapması gerekecek. Bu kişilere geçici maaş desteği de yıl sonuna doğru gündeme gelebilir.Tıp uzmanları etkili bir aşının tek geçerli çare olduğunda hemfikir. Halen sadece Astra Zeneca’nın deneysel ürünü 10 bin gönüllü üzerinde sınanıyor. Eğer yıl bitmeden bir aşı sağlık sisteminin hizmetine girerse, ABD ekonomisi yılın son çeyreğinde toparlanabilir. Aksi halde resesyon 2021’e de uzayabilir. İşte bu gelişmeler karşısında Euro dolar karşısında 10 yılın en güçlü yükselişini gerçekleştirdi. Ancak haftasonunda ABD Temsilciler Meclisinde 1 trilyon dolarlık ek teşvik paketinde uzlaşma sağlanması ile dolar kayıplarını geri kazanmaya başladı. Parite 1.1775 sente geriledi. Euro bölgesinin ikinci çeyrekte %12.1 daralması bu gelişmede etkili oldu. Bu hafta Avrupa ve ABD’de açıklanacak Temmuz ayı imalat endeksleri üçüncü çeyrek büyüme rakamları konusunda net fikir verecek. ABD’de pazartesi günü belli olacak üretim endeksinin 51.3’lük beklentiyi aşması halinde parite 1.17 sent desteğine çekilebilir.
TÜRK LİRASI NEDEN ZAYIFLADI?
Doların dünya para birimleri karşısında sert değer kaybetmesine rağmen TL’ zayıf konumunu sürdürdü. Merkez Bankasının yılsonu TÜFE hedefini 8.9’a yükseltmesi ve bayram öncesi piyasaya çıkan aşırı likidite kurların yüksek kalmasını sağlıyor. ABD’nin Türkiye’ye S400 füzeleri alımı dolayısıyla yaptırımları devreye sokmaya hazırlandığı haberi ile BDDK’nın yurtdışı bankalara TL kısıtlamasını kaldırması dolar 6.99 TL ile tavana çıkardı. 5 yıllık CDS’ler 551 düzeyine tırmandı. Türkiye çok zarif bir jestle Ege ve Kıbrıs karasularında enerji arama faaliyetlerini 2 ay askıya aldığını bildirdi. Atina diplomatik görüşmelere hazır olduğunu açıkladı. Libya’da Rusya ile Türkiye’nin uzlaşması ile jeopolitik gerilim azaldı, dolar 6.96 TL ye geriledi, euro 8.19 TL’ye döndü. Yeni haftada TL’nin değerini Temmuz enflasyonu belli edecek. Tahminler fiyat artışlarının aylık 0.90 yıllık 12.10 düzeyinde gerçekleşeceği yönünde.. Bunun altındaki rakamlar TL’ye değer kazandıracak. Bir diğer gelişme KDV oranlarında yılsonuna kadar sağlanan büyük indirim karşısında fiyatların düşecek olması, TÜFE üzerinde çok olumlu etki meydana getirecek. Dolar 7.00 TL üzerinde kalıcılık sağlayamadığı sürece 6.85 – 6.95 TL aralığındaki konumunu sürdürecek
ALTINDAKİ UÇUŞ DEVAM EDECEK Mİ?
Zayıflayan dolar ve düşük faizlerin desteği altını tüm zamanların zirvesine çıkardı. Gümüş 1979’dan bu yana en yüksek artışını yaşadı.Ons 1983, gümüş 24.77 dolara çıktı. ABD'de reel faizlerin rekor düşük seviyeye inmesi dolar endeksini 93 düzeyine indirince altın atağa kalktı. Ancak emtia fiyatlarında aynı hareket yaşanmadı. Piyasada yükselişin devam edeceği görüşü hakim. Ancak kısa sürede yaşanan sert yükselişle fiyatlar aşırı alım bölgesine girdi. Altın fonlarındaki varlıklar 10 yılın en yüksek seviyesinde. Tüm dünyada hükümetler ve merkez bankaları büyümeyi desteklemek için halihazırda daha önce benzeri görülmemiş teşvik paketlerini uygulamaya koymuş durumda. Altında 2000, gümüşte 30 dolar seviyeleri bekleniyor. Ancak JP Morgan rallinin hız kesebileceğine dikkat çekiyor. 443 lirayla rekor kıran gram altının 450 lirayı görmesi bekleniyor. Ancak alım tavsiye edilmiyor.
