ABD’de tarım dışı istihdam Ağustos ayında 7 ayın en yavaş artışını göstererek 235 bin kişi arttı, Beklenti 750 bin kişi artıştı Ancak işsizlik oranının %5.2’ye düşmesiyle saatlik ücretlerin aylık 0.6, yıllıkta %4.3 artarak 6 ayın zirvesine çıkması borsalardaki geri çekilmenin sınırlı kalmasını sağladı. Avrupa’da hisse senetleri, ABD istihdam verilerinin dünyanın en büyük ekonomisindeki yavaşlamaya işaret etmesi ile perakende ve seyahat hisseleri ile birlikte düştü. Dolar değer kaybetti, altın yükseldi. Avustralya, Malezya, Singapur ve Güney Afrika merkez bankalarının ve sosyal medya uygulaması Twitter'ın kripto para ile ödemeyi test etme girişimleri sonunda Bitcoin 50 bin doları aştı. Yeni haftada piyasaları hangi gelişmeler bekliyor?
BİDEN: DELTA VARYANTI İSTİHDAMI ETKİLEDİ
ABD Başkanı Biden, beklenenden daha düşük gelen istihdam artışından COVID-19 virüsünün artan Delta varyantını sorumlu tuttu Haziran ayı ortasında yaklaşık 11 bin olan günlük vaka sayısının haftalık yaklaşık 150 bine çıkmasına neden olan mevcut enfeksiyon artışı, Ağustos ayı istihdam verilerine yansıdı, işe alımları ve daha geniş çaplı toparlanmayı yavaşlattı. ABD Başkanı, istihdam artışının devam ettiğini belirterek ülke ekonomisinin yılın ilk yarısında hızlı bir şekilde büyüdüğünü, ABD'nin, ekonomisi salgın öncesi döneme göre daha büyük olan tek gelişmiş ülke olduğunu ifade etti. Salgınının ekonomik etkilerine karşı hayata geçirilen kurtarma planı ve aşılama gibi eylemlerin Delta varyantı karşısında bile ekonominin büyümesini ve istihdam artışını mümkün kıldığını aktaran Biden, “Şüphesiz ki bugünkü istihdam raporunun güçlü olmamasının nedeni Delta varyantı “ değerlendirmesinde bulundu. Biden gelecek hafta Delta varyantıyla mücadelede atılacak bir sonraki adımı açıklayacak.
TEKSTİL SEKTÖRÜ REKOR KIRIYOR
Borsa İstanbul tahminleri aşan Ağustos TÜFE’sinin bankalara getirdiği satışla ekside kapandı. İşlem hacmi 12.7 milyar lira oldu. Bankacılık endeksi yüzde 0,55, Telekom 1.27, demir çelik 1.09, toptan eşya 1.01 geriledi. Mobilya sektörü 1.62 primle ilk sırada yeraldı. ABD'de beklentilerden kötü gelen tarım dışı istihdam verisi sonrasında doların değer kaybetmesi ile kurların düşük kalması endeksteki düşüşün zayıf kalmasını sağladı. Çarşamba günü 1482 puanı test eden endeks 1468 puana dönmesine rağmen haftalık bazda 0.80 artış gösterdi Yeni haftada yurtiçinde Temmuz işsizlik rakamı, reel efektif döviz kuru, dış ticaret endeksleri var. Euro bölgesi ve Japonya’da ikinci çeyrek GSYHİ, Avrupa Merkez Bankasının faiz kararı, ABD piyasaları pazartesi günü işçi bayramı nedeniyle tatil. teknik açıdan 1490 puan direnç, 1455 seviyesi destek konumunda. Önemli bir not: Ağustos ayında tekstil sektörü 1 milyar dolarlık ihracatla rekor kırdı. Ocak-Ağustos dönemindeki ihracatı ise 8.2 milyar dolara ulaştı.
DOLAR İSTİHDAMLA VURULDU
ABD’de beklentilerin çok altında artış gösteren tarım dışı istihdam verisinin imalat endeksleri de tahminlerin gerisinde kaldı, dolardaki kayıplar arttı.ISM imalat dışı PMI Ağustos ayında 64,1’den 61,7’ye düştü, hizmet PMI 55,1 ve markit PMI da 55,4 ile beklenti altında kaldı. Delta varyantının insanları tedirgin etmesi, önceki haftalara göre talepte düşüş olması sektörde zayıflama meydana getirdi. Euro bölgesinde de Hizmet PMI 59.0’a indi, perakende satışlar aylık %2.3 azalarak son 3 ayın en büyük kaybını yaşadı. Avrupa’da da göstergelerin bozulması Delta varyantının etkisini arttırmasına bağlanıyor. Son veriyle beraber ABD’de pandemi döneminde işsiz kalan kişi sayısı resmi olarak 6 milyonun biraz üzerinde ve bu kaybın ortalama bir yıl içinde silinmesi bekleniyor, ancak bunu uzatacak her durum yani beklenti altındaki artış süreci de uzatmış olacak. Böyle olunca Fed, para politikasını sürdürmeye devam edecek. Beklenti altında artan istihdam rakamı, Fed’in aceleci davranmayacağı fikrini artırdı ve böyle olunca tahmin ettiğim gibi dolar değer kaybetti. Parite 1.1884 sente çıktı. 1.1830 destek 1.1910 direnç. Aşılırsa 1.1950 seviyesi gündeme gelecek. 21 Eylül’deki FED toplantısında büyük ihtimalle istihdamda belirgin düzeltme sağlanmadan tahvil alımının azaltılmayacağı mesajı çıkacak.
ÇEKİRDEK ENFLASYON DÜŞTÜ
Ağustos’ta TÜFE aylık 1.12, yıllık %19.25 ile tahminleri aşarak politika faizinin üzerine çıktı. Üretici fiyatları aylık 2.77, yıllık 45.52 yükseldi. ÜFE ile TÜFE arasındaki fark 26.27 ile rekor düzeye ulaştı. Enflasyonu gıdadaki %29’luk müthiş artış yükseltti. Merkez Bankası Başkanı Kavcıoğlu yatırımcılarla buluşmasında gıda fiyatlarının yükselişte olduğunu, üretimin talebe cevap veremediğini söylemiş, gıda dışı (yani çekirdek) enflasyonun manşet enflasyonun belirgin şekilde altına kaldığını vurgulamıştı. Nitekim TÜFE 19.25 oldu, Çekirdek enflasyon 16.76 oldu. Arada 2.49 puanlık fark var. manşet enflasyonun Merkez Bankası politika faizini aşmasından sonra yatırımcılar 23 Eylül'de gerçekleştirilecek Para Politikası Kurulu toplantısına odaklandı. Kurul daha önceki karar metinlerinde politika faizini enflasyon üzerinde oluşturmaya devam edeceklerini ve mevcut sıkı duruşun kararlılıkla sürdürüleceğini belirtmişti. Ancak gıda ve enerji hariç Çekirdek enflasyonda bir önceki aya göre gerileme yaşandı. Temmuz'daki yüzde 17,22 seviyesinden yüzde 16,76'ya çekildi. 23 Eylül’deki toplantıda alınacak karar belli oldu. Cumhurbaşkanı Erdoğan işaretini verdi: "Enflasyon sadece bizim değil tüm dünyanın sorunudur. Euro Bölgesi son 10 yılın en yüksek enflasyonu ile baş etmeye çalışıyor" dedi. Piyasa bu ifadeyi faiz indirimi yapılmayacak şeklinde algıladı, kurlar sabit kaldı. Merkez Bankasının kullanacağı mesaj cümleleri önemli değişiklik içerirse bu defa Ekim’de indirim beklenir. Ama şimdilik enflasyon üzeri faiz uygulaması rafa kalkmış durumda.
DÖVİZ HESAPLARINDA YENİ REKOR
Yerli yatırımcılar dövizden vazgeçmiyor 27 Ağustos haftasında toplam döviz mevduatları bir önceki haftaya göre yaklaşık 4 milyar dolarlık artış göstererek 236,2 milyar dolar seviyesine yükseldi. Böylelikle yeni rekor kırıldı. Parite etkisinden arındırılmış veriye bakıldığında döviz mevduatlarında 3,1 milyar dolarlık artış yaşandığı görülüyor.. Toplam mevduatlar içinde gerçek kişi yani hane halkının mevduatı 1,2 milyar dolar artarak 146 milyar 227 milyon dolara yükselirken tüzel kişilerin mevduatları ise 2,7 milyar dolar artarak 87 milyar 235 milyar dolara çıktı. Şirketlerin dövize yönelmesi son derece sağlıklı. Bireysel hesapların şişmesi son derece sağlıksız gelişme. Dolar haftayı 8.32, Euro 9.89 TL ile tamamladı. Piyasa şu anda 23 Eylül’deki Para Politikası Kurulu toplantısını bekliyor. Teknik analize göre kurda 8.45 TL direnç, 8.25 TL destek oldu.
ALTIN RAHATLADI, YÜKSELİŞ BAŞLADI
Altın piyasası, Ağustos ayında düşük istihdam rakamlarından olumlu etkilendi. Ons 1810’dan 1830 dolara yükseldi, kapanışı 1827 dolarla gerçekleştirdi..Çalışma Bakanlığı Haziran ve Temmuz sayılarında önemli revizyonlar yaptı. Haziran ayı istihdam rakamları, önceki 938.000 tahmininden 24.000 artarak 962.000'e revize edildi. Bu arada, Temmuz ayı verileri, ilk tahmin olan 943.000'e kıyasla 1.053 milyona revize edildi. Ancak güçlü revizyonların, hayal kırıklığı meydana getiren manşet rakamlarından tam anlamıyla kurtulmak için yeterli değil. Ağustos istihdam rakamlarına çok fazla odaklanılmıştı. Birçok Federal Rezerv yetkilisi, güçlü bir sayının onları aylık tahvil alımlarını azaltma planlarını başlatmaya sevk edebileceğini söylüyordu.. Ancak hayal kırıklığı meydana getiren veriler merkez bankasını bu planları ertelemeye zorlayacak. Capital Economics'in ABD baş ekonomisti Paul Ashworth, son istihdam rakamlarının Federal Rezerv'i çok zor bir duruma soktuğunu söyledi. Ekonomik verilerin COVID-19 pandemisini gösterdiğini ve yayılan Delta Varyantının mevcut toparlanmayı etkilediğini belirtiyor ABD’de Çarşamba akşamı yayınlanacak FED’in Bej kitap raporu ile Cuma günü belli olacak Ağustos çekirdek ÜFE, yönü belli edecek. Ons 1835 doları aşarsa 1850’ye gidecek. Kapalıçarşı’da 488 lirayla kapanan külçe altının gramı, yeni haftada 490 lirayı aşabilir.
